Stanisław Pagaczewski (1916 – 1984)
„ Po rozmowie ze Smokiem KÅ‚apouch poczuÅ‚ siÄ™ nagle Niezmiernie WażnÄ… OsobistoÅ›ciÄ…. ChciaÅ‚bym opisać, jak siÄ™ czuje Niezmiernie Ważna Osobistość, ale niestety nie mogÄ™, gdyż nigdy takÄ… OsobistoÅ›ciÄ… nie byÅ‚em. I chyba już nie bÄ™dÄ™.”
StanisÅ‚aw Pagaczewski – poeta, prozaik, reportażysta i autor przewodników krajoznawczych
urodził się 9 lipca 1916 roku w Krakowie. Był uczniem gimnazjum im. Henryka Sienkiewicza w Krakowie. Ukończył studia polonistyczne na Uniwersytecie Jagiellońskim.
W czasie okupacji zajmował się tajnym nauczaniem, wskutek czego zmuszony był ukrywać się przed Gestapo. Po wojnie był dziennikarzem i działaczem organizacji turystyczno-krajoznawczych, za co w 1956 roku otrzymał Złotą Odznakę PTTK.
Stanisław Pagaczewski był miłośnikiem gór i rodzinnego miasta Krakowa.
Mieszkał w Krakowie, w dzielnicy Krowodrza, przy ul. Edmunda Biernackiego 9.
Kochał Kraków, szczególnie Stary Kraków. Codziennie bywał w Rynku i na ulicy Kanoniczej, a każdą wolną chwilę spędzał na wyjazdach w góry.
Od wczesnej młodości był zapalonym turystą – jeździł na nartach, wiosłował, uprawiał kolarstwo, pływał i w każdej wolnej chwili wędrował po górach. Ta pasja pozostała mu do końca życia.
Całe życie spędził w Krakowie, mocno wiążąc się z jego środowiskiem literackim.
DebiutowaÅ‚ w 1933 wierszem „Wschód sÅ‚oÅ„ca”, opublikowanym w pierwszym numerze krakowskiego „Czasu”.
Jego twórczość to głównie powieÅ›ci dla dzieci i mÅ‚odzieży i to wÅ‚aÅ›nie dzieci w 1978 roku uhonorowaÅ‚y pisarza zaszczytnym mianem Kawalera Orderu UÅ›miechu. NajsÅ‚awniejszym utworem należącym do klasyki literatury dzieciÄ™cej jest niewÄ…tpliwie trzyczęściowa opowieść o przygodach Smoka Wawelskiego i jego przyjaciół: „Porwanie Baltazara GÄ…bki”, „Misja profesora GÄ…bki” oraz „GÄ…bka i latajÄ…ce talerze”.
Stanisław Pagaczewski zmarł 7 czerwca 1984 roku w Krakowie. Został pochowany na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie.
Najważniejsze utwory Stanisława Pagaczewskiego:
Zielona wÄ™drówka – powieść dla mÅ‚odzieży (1957 r.)
Raj na kółkach – powieść dla mÅ‚odzieży (1959 r.)
Czerwony dzień z kalendarza- opowiadania (1959 r.)
Diabelski kamieÅ„ – opowiadania dla dzieci (1961 r.)
Nocne Marki – opowiadania (1962 r.)
Więźniowie Skalnego Grodu- powieść dla starszych dzieci (1962 r.)
Dzień dobry, Kaukazie, 1963
Opowieści znad granic- reportaże (1963 r.)
Krople głogu- wiersze i proza poetycka (1965 r.)
Porwanie Baltazara GÄ…bki -I tom „Przygód Baltazara GÄ…bki” (1966 r.)
Wyprawa pod gęsią nóżką -utwór dramatyczny dla dzieci (dla Teatru Rozmaitości 1966 r.)
Gospoda pod Upiorkiem – powieść dla mÅ‚odzieży (1968 r.)
Anna z mórz poÅ‚udniowych – powieść dla mÅ‚odzieży (1969 r.)
Bzdurki dla córki- utwór dla dzieci ( 1971 r.)
Spotkajmy się u wód -gawędy historyczne o polskich uzdrowiskach (1972 r.)
Księżniczka Soliny – powieść ( 1973 r.)
Szkoła bez dzwonka – powieść (1974 r.)
Misja profesora GÄ…bki – II tom „Przygód Baltazara GÄ…bki” (1975 r.)
Oddalenie- opowiadania (1976 r.)
GÄ…bka i latajÄ…ce talerze- III tom „Przygód Baltazara GÄ…bki” (1979 r.)
Z tobołkiem za Kraków (1979 r.)
Przygoda na Rodos (1982 r.)
Najważniejsze przewodniki krajoznawcze i albumy Stanisława Pagaczewskiego:
Dolina Dunajca od Pienin po Jezioro Rożnowskie i Czchów ( 1949 r.)
Przez Mogilany i ObidowÄ… do Zakopanego ( 1949 r.)
Beskidy (1950 r.)
Okolice Krakowa (1952 r.)
Gorce i Beskid Wyspowy (1953 r.)
Rabka i dolina Raby (1953 r.)
Okolice Makowa i Jordanowa (1953 r.)
Zabytkowe budowle Podhala (1953 r.)
Z biegiem Dunajca (1954 r.)
Jura Krakowsko-Częstochowska (1955 r.)
W dolinie Sanu (1959 r.)
Na zielonej trawce pod Krakowem (1962 r.)
Ziemia Krakowska (1962 r.)
Dzień dobry Kaukazie – reportaż podróżniczy (1963 r.)
W krainie skał i zamków (1963 r.)
Ordery i odznaczenia:
ZÅ‚ota odznaka PTTK (1956 r.)
Nagroda Wojewódzkiej Rady Narodowej w Krakowie w dziedzinie upowszechniania kultury (1974 r.)
Odznaka „ZasÅ‚użony dziaÅ‚acz kultury” (1975 r. )
Odznaka „Za ZasÅ‚ugi dla Ziemi Krakowskiej” (1977 r.)
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski – Polonia Restituta (1978 r.)
Nagroda Prezesa Rady Ministrów za całokształt twórczości dla dzieci i młodzieży (1978 r.)
Order Uśmiechu (1978 r.)
Nagroda im. Gustawa Morcinka za całokształt twórczości literackiej (1979 r.)
